
- #wefeel.space
Czym jest PTSD?
Zespół stresu pourazowego (PTSD) to zaburzenie psychiczne, które rozwija się po doświadczeniu lub byciu świadkiem wydarzenia wywołującego silne poczucie zagrożenia życia, bezradności lub przerażenia. Nie każda osoba, która przeżyła traumę, rozwinie PTSD – jednak dla wielu osób skutki takiego doświadczenia mogą być na tyle silne, że znacznie utrudniają codzienne funkcjonowanie i wpływają na zdrowie psychiczne oraz fizyczne.
Spis treści
- #wefeel.space
Przyczyny PTSD – jak powstaje zespół stresu pourazowego?
PTSD rozwija się w wyniku przeżycia intensywnego, traumatycznego wydarzenia, które przekracza zdolność danej osoby do samodzielnego poradzenia sobie z emocjami i napięciem. Traumatyczne sytuacje wywołują silny stres, który w normalnych warunkach powinien z czasem ustąpić. W przypadku PTSD organizm „zamraża się” w trybie przetrwania, a objawy nie ustępują – mogą się wręcz nasilać z czasem.
Najczęstszymi przyczynami PTSD są doświadczenia przemocy fizycznej lub seksualnej (np. gwałt, napaść, przemoc domowa), tragiczne wypadki (samochodowe, pożary, katastrofy naturalne), udział w działaniach wojennych lub bycie ofiarą wojny, śmierć bliskiej osoby w dramatycznych okolicznościach, a także praca w zawodach wysokiego ryzyka – np. jako ratownik medyczny, strażak, żołnierz, lekarz czy policjant. PTSD może rozwinąć się również u osób, które przez długi czas doświadczały zaniedbania emocjonalnego, przemocy psychicznej lub były świadkami przemocy wobec innych.
Kto jest najbardziej narażony na PTSD?
Nie każda osoba, która doświadczyła traumy, zachoruje na PTSD. Wpływ na rozwój zaburzenia mają zarówno czynniki biologiczne, jak i środowiskowe.
Czynniki ryzyka to między innymi:
- Niska odporność psychiczna – osoby, które wcześniej miały trudności w radzeniu sobie ze stresem, są bardziej narażone.
- Brak wsparcia społecznego – izolacja, brak zrozumienia i empatii ze strony otoczenia może pogłębiać objawy.
- Historia wcześniejszych traum – osoby, które już w przeszłości doświadczyły przemocy, zaniedbania lub innych trudnych przeżyć, są bardziej podatne na rozwój PTSD.
- Uwarunkowania genetyczne i biologiczne – wrażliwość układu nerwowego, gospodarka hormonalna czy budowa struktur mózgu (np. nadreaktywność ciała migdałowatego) mogą wpływać na intensywność reakcji stresowych.
Objawy PTSD – jak go rozpoznać?
Objawy PTSD mogą pojawić się wkrótce po traumie, ale równie często rozwijają się po tygodniach, miesiącach, a nawet latach. Często są intensywne i przewlekłe, wpływając na codzienne życie, relacje i pracę. Objawy dzieli się na cztery główne kategorie:
1. Objawy emocjonalne
- Natrętne, powracające wspomnienia wydarzenia (tzw. flashbacki), które pojawiają się niespodziewanie i mogą być bardzo realistyczne.
- Koszmary senne, nawracające lęki i ataki paniki.
- Poczucie winy, wstydu, bezsilności – osoba może obwiniać się za to, co się wydarzyło, nawet jeśli nie miała na to wpływu.
- Wycofanie emocjonalne, brak radości, trudność w przeżywaniu pozytywnych emocji.
2. Objawy fizyczne
- Przewlekłe napięcie mięśni, bóle głowy i brzucha, problemy z układem pokarmowym.
- Zaburzenia snu – trudności z zasypianiem, częste budzenie się, bezsenność.
- Chroniczne zmęczenie i brak energii mimo odpoczynku.
- Nadmierna czujność, tzw. „hiperreaktywność” – organizm jest cały czas gotowy na zagrożenie.
3. Objawy poznawcze
- Problemy z koncentracją, zapamiętywaniem, nadmierne analizowanie i przeżywanie sytuacji.
- Trudność w podejmowaniu decyzji, dezorientacja.
- Unikanie rozmów i myśli związanych z wydarzeniem – mechanizm unikania chroni przed bólem, ale utrudnia leczenie.
4. Objawy behawioralne
- Unikanie miejsc, osób lub sytuacji, które kojarzą się z traumą.
- Wybuchy złości, drażliwość, impulsywność.
- Skłonność do izolacji, zamknięcie się w sobie.
- Nadużywanie substancji psychoaktywnych (alkoholu, leków, narkotyków) jako formy radzenia sobie z napięciem i lękiem.
Umów się na sesję terapeutyczną
Twój Terapeuta nie ma wolnego bliskiego terminu a potrzebujesz szybkiej pomocy? Skorzystaj z przyśpieszonej ścieżki i zarezerwuj sesję bez wyboru Terapeuty.
Sesja indywidualna
Sesja indywidualna to spotkanie z Terapeutą sam na sam, w przestrzeni, w której czujesz się swobodnie i bezpiecznie.
Sesja trwa zwykle 50 – 60 minut.
Online | Stacjonarnie
Sesja dla Par / Małżeństw
Sesja dla Par lub Małżeństw to spotkanie z Terapeutą, skoncentrowane na problemach w relacjach wzajemnych.
Sesja trwa zwykle 90 minut.
Online | Stacjonarnie
Dlaczego PTSD wymaga leczenia?
Zespół stresu pourazowego nie mija sam z siebie – bez pomocy objawy mogą się nasilać i prowadzić do poważnych zaburzeń funkcjonowania. PTSD wpływa na psychikę, ciało, relacje z innymi i zdolność do prowadzenia codziennego życia. Osoby nieleczone mogą doświadczać wypalenia emocjonalnego, depresji, prób samobójczych czy uzależnień.
Leczenie PTSD jest możliwe i przynosi bardzo dobre efekty – kluczem jest jak najszybsze rozpoznanie objawów i podjęcie odpowiednich działań. Najskuteczniejsze formy terapii to m.in. terapia poznawczo-behawioralna (CBT), terapia EMDR (przetwarzanie i odwrażliwianie za pomocą ruchu gałek ocznych) oraz leczenie farmakologiczne w razie potrzeby.
Jak PTSD wpływa na codzienne życie?
Jednym z najtrudniejszych aspektów PTSD jest jego wpływ na relacje międzyludzkie. Osoby zmagające się z tym zaburzeniem mogą unikać bliskości emocjonalnej, mieć trudności z zaufaniem oraz wycofywać się z kontaktów społecznych. Bliscy często nie rozumieją ich nagłych wybuchów złości, chłodu emocjonalnego czy potrzeby samotności, co pogłębia izolację i poczucie niezrozumienia.
W pracy i szkole PTSD może objawiać się trudnością w koncentracji, problemami z pamięcią, a także silnym lękiem przed sytuacjami stresowymi, takimi jak wystąpienia, presja czy krytyka. Nawet proste codzienne zadania mogą wydawać się przytłaczające. Osoba cierpiąca na PTSD często ma trudności z utrzymaniem stabilnej pracy lub edukacji.
Izolacja społeczna to kolejny częsty skutek. Osoba z PTSD może wycofać się z aktywności, które wcześniej sprawiały jej przyjemność, unikać miejsc, które przypominają o traumie, a także zrywać relacje, by uniknąć odczuwania lęku czy napięcia.
Na poziomie fizycznym długotrwały stres towarzyszący PTSD może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych. Stałe napięcie mięśni, podwyższony poziom kortyzolu, bezsenność i wyczerpanie organizmu mogą zwiększać ryzyko chorób serca, nadciśnienia, zaburzeń trawienia i osłabienia odporności.
PTSD u dzieci i dorosłych – czy objawy się różnią
Dzieci reagują na traumę inaczej niż dorośli, często poprzez zachowania, które na pierwszy rzut oka mogą wydawać się niezwiązane z przeżytym doświadczeniem. U najmłodszych może pojawić się regresja – np. moczenie nocne, ssanie kciuka czy lęk przed snem. Charakterystyczna jest też nadmierna drażliwość, wybuchy agresji, problemy z koncentracją oraz silne reakcje na pozornie neutralne bodźce.
Koszmary senne, zaburzenia snu, izolacja i powtarzanie elementów traumy w zabawie również są częstym objawem PTSD u dzieci.
U dorosłych częściej obserwuje się depresję, lęki, natrętne myśli i silną tendencję do unikania miejsc, osób lub tematów związanych z traumą. W dorosłości częstsze jest też sięganie po alkohol lub środki uspokajające jako formę „samoleczenia”.
Jak radzić sobie z PTSD?
Radzenie sobie z PTSD to proces, który łączy codzienne strategie z pomocą specjalistów.
W zakresie samopomocy pomocne mogą być:
- regularna aktywność fizyczna, która reguluje napięcie i poprawia nastrój,
- techniki relaksacyjne – głębokie oddychanie, medytacja, joga,
- prowadzenie dziennika emocji – zapisanie tego, co się czuje, może pomóc w uświadomieniu sobie wzorców reakcji,
- unikanie alkoholu, narkotyków i innych substancji psychoaktywnych – choć chwilowo łagodzą objawy, w dłuższej perspektywie je nasilają.
Wsparcie społeczne odgrywa ogromną rolę. Rozmowa z zaufanymi osobami, udział w grupach wsparcia lub spotkania z osobami, które przeszły przez podobne doświadczenia, pomagają przełamać izolację i zmniejszają poczucie osamotnienia.
Leczenie PTSD – jakie metody są najskuteczniejsze?
Najskuteczniejszym sposobem leczenia PTSD jest terapia psychologiczna, zwłaszcza:
- Terapia poznawczo-behawioralna (CBT) – pomaga zmienić sposób myślenia o traumatycznym wydarzeniu i zredukować związane z nim objawy lękowe.
- EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing) – oparta na przetwarzaniu wspomnień przy pomocy ruchów gałek ocznych, skuteczna w redukcji intensywności przeżyć i napięcia.
- Terapia ekspozycyjna – stopniowe konfrontowanie się z bodźcami wywołującymi lęk, w bezpiecznych warunkach.
Leczenie farmakologiczne może być pomocne, szczególnie przy silnych objawach lęku lub depresji. Lekarz psychiatra może przepisać leki przeciwdepresyjne lub przeciwlękowe jako wsparcie w terapii.
Terapie alternatywne takie jak praktykowanie uważności (mindfulness), joga, muzykoterapia czy terapia przez sztukę, są skutecznymi uzupełnieniami leczenia i pomagają regulować emocje.
Czy PTSD można wyleczyć?
Tak – choć leczenie PTSD wymaga czasu, cierpliwości i konsekwencji, w większości przypadków możliwe jest całkowite wyjście z objawów lub znaczne ich zmniejszenie. Kluczem jest indywidualnie dobrana terapia i wsparcie – zarówno specjalistyczne, jak i społeczne.
Jak pomóc bliskiej osobie z PTSD?
Wsparcie otoczenia ma ogromne znaczenie. Najważniejsze to być cierpliwym i obecnym. Osoby z PTSD często nie chcą od razu mówić o swoich przeżyciach – warto szanować ich tempo i nie naciskać. Zamiast dawać rady, warto po prostu wysłuchać i zapytać, czego dana osoba potrzebuje. Pomoc w codziennych obowiązkach, spokojna obecność i brak oceniania to najlepszy sposób, by dać bliskiej osobie przestrzeń na leczenie.
Podsumowanie
PTSD to trudne, ale możliwe do przepracowania doświadczenie. Wczesne rozpoznanie objawów i skorzystanie z profesjonalnej pomocy zwiększają szansę na odzyskanie równowagi i życia bez lęku. Trauma nie musi być wyrokiem – przy odpowiednim wsparciu i terapii można odzyskać spokój, poczucie bezpieczeństwa i budować życie na nowo, bez ciężaru przeszłości.
Czy PTSD dotyka tylko żołnierzy?
Nie, może dotyczyć każdego, kto przeżył traumę.
Czy PTSD może minąć samo?
Bez wsparcia i terapii objawy mogą się pogłębiać.
Porozmawiaj ze swoim terapeutą

Bartek
Terapeuta Counsellor
- Depresja
- Lęk
- Stres
- Uzależnienie
Dołącz do naszego newslettera i bądź na bieżąco!
Potrzebujesz terapii lub konsultacji?
Jesteśmy dla Was:
pon.-pt. 8:00–20:00
sob.-niedz. 11:00–14:00
Jesteś w kryzysie, a sytuacja, w której się znajdujesz, zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu?