+ 353-85-715-9418

Potrzebujesz terapii lub konsultacji?

Czym są zaburzenia żywienia?

Zaburzenia odżywiania to poważne problemy psychiczne, które wpływają na sposób, w jaki człowiek postrzega jedzenie, własne ciało i relacje z otoczeniem. Choć często kojarzone są jedynie z próbami kontrolowania masy ciała, ich przyczyny sięgają znacznie głębiej – do problemów emocjonalnych, niskiego poczucia własnej wartości, trudnych doświadczeń życiowych i społecznych oczekiwań. Zaburzenia te nie są wyborem ani „fanaberią” – są objawem cierpienia, które manifestuje się poprzez jedzenie.

Spis treści

Główne rodzaje zaburzeń odżywiania

  • Anoreksja (jadłowstręt psychiczny)

Osoby cierpiące na anoreksję obsesyjnie ograniczają ilość spożywanego jedzenia, często głodzą się, mimo znacznego spadku masy ciała. Ich postrzeganie ciała jest zaburzone – nawet skrajne wychudzenie nie przekonuje ich, że są „wystarczająco szczupłe”. Anoreksja często wiąże się z perfekcjonizmem, potrzebą kontroli i trudnościami w radzeniu sobie z emocjami.
Towarzyszy jej silny lęk przed przybraniem na wadze oraz przekonanie, że szczupłość równa się wartości. Osoby z anoreksją mogą całkowicie eliminować posiłki, liczyć każdą kalorię i obsesyjnie się ważyć. Choroba prowadzi do poważnych niedoborów, osłabienia organizmu, a w skrajnych przypadkach – do śmierci.

 

  • Bulimia (żarłoczność psychiczna)

Bulimia polega na cyklu objadania się i stosowania zachowań kompensacyjnych, takich jak prowokowanie wymiotów, nadużywanie środków przeczyszczających, ekstremalne ćwiczenia lub głodówki. W odróżnieniu od anoreksji, osoby z bulimią często mają prawidłową wagę, co utrudnia zauważenie problemu przez otoczenie.
Po epizodach niekontrolowanego jedzenia pojawia się silne poczucie winy, wstydu i potrzeba „naprawienia” sytuacji. Bulimia wiąże się z dużym cierpieniem psychicznym, wahaniami nastroju i obciążeniem organizmu, m.in. odwodnieniem, zaburzeniami elektrolitowymi i problemami z układem pokarmowym.

 

  • Ortoreksja

Ortoreksja to obsesja na punkcie zdrowego, „czystego” jedzenia. Choć nie została jeszcze oficjalnie sklasyfikowana jako zaburzenie psychiczne, może mieć poważne skutki dla zdrowia psychicznego i fizycznego. Osoba z ortoreksją eliminuje kolejne produkty ze swojej diety, kierując się przekonaniem, że są „niezdrowe” lub „toksyczne”.
Jedzenie staje się źródłem lęku i kontroli. Pojawia się poczucie winy po spożyciu pokarmów „zakazanych”, a restrykcyjna dieta może prowadzić do niedoborów żywieniowych i społecznej izolacji – np. unikania wspólnych posiłków.

 

  • Kompulsywne objadanie się

To zaburzenie charakteryzuje się epizodami spożywania dużych ilości jedzenia w krótkim czasie, często w samotności i bez fizycznego głodu. Po takim napadzie pojawia się wstyd, obrzydzenie do siebie i poczucie utraty kontroli.
W przeciwieństwie do bulimii, osoby z kompulsywnym objadaniem się nie stosują zachowań kompensacyjnych, co często prowadzi do nadwagi lub otyłości. Zaburzenie to ma silny związek z emocjami – jedzenie pełni funkcję ucieczki od stresu, samotności, smutku czy frustracji.

 

  • ARFID – unikanie lub ograniczanie przyjmowania pokarmów

ARFID to zaburzenie, w którym osoba nie je określonych pokarmów nie z powodu chęci utraty wagi, ale przez silną awersję do ich smaku, konsystencji, zapachu lub koloru. Może również wynikać z traumatycznych doświadczeń związanych z jedzeniem (np. zakrztuszenia się).
Dieta osób z ARFID jest bardzo uboga, co może prowadzić do niedożywienia, spadku masy ciała i poważnych niedoborów. W przeciwieństwie do anoreksji, nie towarzyszy temu lęk przed tyciem – przyczyną jest niechęć i lęk przed samym procesem jedzenia.

Przyczyny zaburzeń odżywiania

Zaburzenia odżywiania nie mają jednej przyczyny – zwykle są efektem złożonej interakcji wielu czynników:

  • Psychologiczne: niska samoocena, perfekcjonizm, depresja, zaburzenia lękowe, trudności w wyrażaniu emocji, potrzeba kontroli.
  • Społeczne i kulturowe: presja bycia szczupłym, promowanie nierealistycznych wzorców urody, porównywanie się do innych w mediach społecznościowych.
  • Rodzinne: nadmierna kontrola, brak akceptacji, krytyka wyglądu, konflikty w rodzinie, niestabilność emocjonalna w domu.
  • Biologiczne i genetyczne: skłonność do zaburzeń nastroju, neurochemiczne zaburzenia w mózgu, dziedziczne predyspozycje.

Skutki zaburzeń odżywiania – wpływ na zdrowie fizyczne i psychiczne

Zaburzenia odżywiania mają poważne konsekwencje dla całego organizmu – zarówno na poziomie fizycznym, jak i psychicznym:

  • Osłabienie organizmu, chroniczne zmęczenie, zawroty głowy, omdlenia.
  • Niedobory witamin i minerałów, anemia, problemy z układem odpornościowym.
  • Zaburzenia hormonalne, nieregularne lub zanikające miesiączki, problemy z płodnością.
  • Problemy z układem pokarmowym – zaparcia, refluks, zaburzenia trawienia.
  • Problemy z sercem – arytmie, niskie ciśnienie, zagrożenie zawałem.
  • Pogorszenie zdrowia psychicznego – depresja, stany lękowe, zaburzenia osobowości.
  • Izolacja społeczna, trudności w relacjach, myśli samobójcze.

Umów się na sesję terapeutyczną

Twój Terapeuta nie ma wolnego bliskiego terminu a potrzebujesz szybkiej pomocy? Skorzystaj z przyśpieszonej ścieżki i zarezerwuj sesję bez wyboru Terapeuty.

Sesja indywidualna

Sesja indywidualna to spotkanie z Terapeutą sam na sam, w przestrzeni, w której czujesz się swobodnie i bezpiecznie.

Sesja trwa zwykle 50 – 60 minut.

Online | Stacjonarnie

Sesja dla Par / Małżeństw

Sesja dla Par lub Małżeństw to spotkanie z Terapeutą, skoncentrowane na problemach w relacjach wzajemnych. 

Sesja trwa zwykle 90 minut.

Online | Stacjonarnie

Jak rozpoznać problem?

Rozpoznanie problemu związanego z zaburzeniami odżywiania może być trudne, zwłaszcza na wczesnym etapie, kiedy objawy bywają subtelne lub maskowane. Istnieją jednak pewne sygnały, które powinny wzbudzić czujność – zarówno u samej osoby doświadczającej trudności, jak i jej otoczenia.

 

Jednym z pierwszych objawów jest unikanie jedzenia, szczególnie w towarzystwie innych. Osoba może często rezygnować ze wspólnych posiłków, twierdzić, że już jadła lub ograniczać się do bardzo małych porcji. Towarzyszy temu obsesyjne kontrolowanie posiłków, liczenie kalorii, ważenie produktów, planowanie jadłospisu z wyprzedzeniem i niepokój przy każdej zmianie planu żywieniowego.

 

Kolejnym niepokojącym sygnałem są nadmierne ćwiczenia fizyczne, szczególnie po jedzeniu, traktowane nie jako forma dbania o zdrowie, lecz jako sposób na „spalenie” kalorii. Często pojawia się też poczucie winy lub lęku po spożyciu jedzenia, nawet niewielkiej ilości – osoba może mówić, że „zjadła za dużo”, czuć się „gruba” czy „słaba”, mimo obiektywnie zdrowej wagi.

 

Charakterystycznym objawem są również nagłe wahania masy ciała, które nie mają jasnego wyjaśnienia – gwałtowny spadek lub wzrost wagi może wskazywać na zaburzenia związane z jedzeniem. Oprócz tego warto zwrócić uwagę na zmiany nastroju, drażliwość, izolowanie się od innych, unikanie luster czy obsesję na punkcie wyglądu.

 

Choć nie każdy, kto wykazuje te objawy, zmaga się z pełnoobjawowym zaburzeniem odżywiania, ich obecność powinna być sygnałem do refleksji i – jeśli się utrzymują – do skonsultowania się z lekarzem, psychologiem lub dietetykiem. Wczesne rozpoznanie problemu daje większe szanse na skuteczne leczenie i powrót do zdrowia.

 

Jak wygląda leczenie zaburzeń odżywiania?

Leczenie zaburzeń odżywiania to proces wieloetapowy i indywidualny, który wymaga zaangażowania wielu specjalistów oraz wsparcia ze strony bliskich. Kluczowe jest podejście holistyczne – obejmujące zarówno aspekt psychiczny, jak i fizyczny.

 

Podstawą leczenia jest psychoterapia, najczęściej w nurcie poznawczo-behawioralnym (CBT). Jej celem jest zmiana negatywnych przekonań na temat jedzenia, ciała i własnej wartości. Osoba ucząca się rozpoznawać swoje emocje, schematy myślowe i automatyczne reakcje, może stopniowo budować zdrowszy stosunek do jedzenia i samej siebie. Terapia pomaga także w nauce radzenia sobie z lękiem, poczuciem winy oraz stresem, które często towarzyszą zaburzeniom odżywiania.Równolegle bardzo ważna jest współpraca z dietetykiem klinicznym, który pomaga odbudować regularność posiłków, zbilansować dietę i stopniowo przywracać zdrowe nawyki żywieniowe. Działania dietetyczne muszą być dostosowane indywidualnie – uwzględniając zarówno potrzeby fizjologiczne, jak i bariery psychiczne osoby chorej. Celem nie jest jedynie przywrócenie wagi, ale również odbudowa zdrowej relacji z jedzeniem.

 

Istotnym elementem procesu leczenia jest także wsparcie rodziny i bliskich. Otoczenie może odegrać kluczową rolę w motywowaniu do leczenia, tworzeniu poczucia bezpieczeństwa i budowaniu atmosfery akceptacji. Rodzina powinna być włączona w proces terapeutyczny – uczona, jak wspierać osobę chorą bez presji, oceniania czy wzmacniania lęków. Dobra komunikacja, cierpliwość i otwartość są niezwykle pomocne w zdrowieniu.

 

W poważniejszych przypadkach, szczególnie gdy występują objawy somatyczne zagrażające życiu (np. skrajne niedożywienie), konieczna może być hospitalizacja lub leczenie w ośrodku specjalistycznym, gdzie zapewnione jest wsparcie medyczne, psychologiczne i dietetyczne w trybie całodobowym.

 

Leczenie zaburzeń odżywiania wymaga czasu, zaangażowania i systematycznej pracy, ale jest możliwe. Dzięki odpowiedniemu wsparciu osoby chore mogą odzyskać kontrolę nad swoim życiem, zbudować zdrową relację z jedzeniem i na nowo odnaleźć radość w codzienności.

Jak pomóc osobie z zaburzeniami odżywiania?

Pomoc osobie z zaburzeniami odżywiania wymaga przede wszystkim empatii, cierpliwości i uważności. Tego rodzaju problemy są głęboko zakorzenione w emocjach, a nie tylko w zachowaniach związanych z jedzeniem, dlatego ważne jest, by nie skupiać się wyłącznie na posiłkach czy wadze, lecz na człowieku jako całości – jego lękach, trudnościach i potrzebach.

 

Pierwszym krokiem jest unikanie oceniania i krytykowania. Zdania w stylu „przestań się wygłupiać”, „przecież nic ci nie jest” czy „wystarczy, że zaczniesz jeść” mogą tylko pogłębić poczucie winy, wstydu i osamotnienia. Osoba chora najczęściej już sama bardzo surowo ocenia siebie – dodatkowa krytyka ze strony innych może ją jeszcze bardziej zamknąć.

 

Zamiast tego warto po prostu słuchać i okazywać wsparcie. Czasem sama obecność, spokojna rozmowa i zapewnienie, że nie jest się samemu, mają ogromne znaczenie. Warto zapytać: „Jak się czujesz?”, „Czego teraz potrzebujesz?”, „Czy mogę ci jakoś pomóc?” – bez naciskania, bez gotowych odpowiedzi.

 

Delikatne zachęcanie do skorzystania z profesjonalnej pomocy to kolejny ważny element. Osoba z zaburzeniami odżywiania może czuć lęk, wstyd lub opór przed pójściem do terapeuty czy dietetyka. Zamiast nalegać, warto pokazać, że leczenie to forma troski o siebie, a nie oznaka słabości. Czasem pomocne może być zaproponowanie wspólnego poszukania specjalisty albo towarzyszenie w pierwszej wizycie.

 

Równie ważne jest, by nie zmuszać do jedzenia – takie działania często przynoszą odwrotny skutek, wywołując lęk, bunt lub chęć ukrywania objawów. Dużo skuteczniejsze jest stworzenie spokojnej atmosfery przy posiłkach i dawanie przykładu – pokazując, że jedzenie może być naturalne, nieskupione na kontroli czy stresie.

Pomoc bliskiej osobie z zaburzeniami odżywiania to proces, który wymaga czasu i zaangażowania. Nie musisz być terapeutą – wystarczy, że będziesz wspierającym towarzyszem, który nie ocenia, ale rozumie. Nawet jeśli nie wiesz, co powiedzieć – ważne, że jesteś.

Czy można całkowicie wyleczyć zaburzenia odżywiania?

Tak, całkowite wyleczenie zaburzeń odżywiania jest możliwe, choć wymaga czasu, zaangażowania i kompleksowego wsparcia. To proces, który nie polega jedynie na powrocie do regularnego jedzenia czy osiągnięciu prawidłowej masy ciała, ale przede wszystkim na głębokiej pracy nad emocjami, przekonaniami i relacją z samym sobą.

 

Długotrwałe efekty można osiągnąć, jeśli leczenie obejmuje zarówno ciało, jak i psychikę. Osoby zmagające się z anoreksją, bulimią czy innymi zaburzeniami odżywiania często doświadczają niskiej samooceny, lęku przed oceną, trudności w wyrażaniu emocji i potrzeb, a także silnej potrzeby kontroli. Dlatego przepracowanie przyczyn leżących u podstaw choroby – często zakorzenionych w dzieciństwie, relacjach rodzinnych lub doświadczeniach traumatycznych – jest równie ważne jak zmiana nawyków żywieniowych.

 

Psychoterapia, szczególnie w nurcie poznawczo-behawioralnym (CBT), psychodynamicznym lub terapii schematów, pozwala zrozumieć i zmienić destrukcyjne schematy myślowe. W połączeniu ze wsparciem dietetycznym i – w razie potrzeby – farmakologicznym, daje realną szansę na wyjście z choroby.

 

W procesie zdrowienia ogromną rolę odgrywają również relacje z bliskimi, poczucie bezpieczeństwa i akceptacji, a także nauka nowych sposobów radzenia sobie z emocjami. Nierzadko osoba, która wyszła z zaburzeń odżywiania, mówi, że nie tylko odzyskała zdrowie fizyczne, ale też odnalazła siebie na nowo – z większym zrozumieniem, szacunkiem i łagodnością wobec własnych potrzeb.

 

Choć mogą zdarzyć się momenty kryzysowe czy nawroty, pełne wyleczenie jest możliwe, jeśli osoba chora ma dostęp do odpowiedniego wsparcia i zdecyduje się na konsekwentną pracę nad sobą. Życie wolne od lęku przed jedzeniem, kontrolą wagi i nieustannym poczuciem winy naprawdę istnieje – i warto o nie zawalczyć.

Podsumowanie

Zaburzenia odżywiania to nie chwilowy kaprys ani kwestia silnej woli – to poważne, złożone problemy psychiczne, które mogą prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych i emocjonalnych. Wymagają kompleksowego leczenia, obejmującego zarówno wsparcie psychoterapeutyczne, jak i dietetyczne oraz – w razie potrzeby – medyczne. Kluczowe jest wczesne rozpoznanie objawów i szybka reakcja, ponieważ im szybciej zostanie podjęte leczenie, tym większa szansa na pełne wyzdrowienie.

Nie ma jednej drogi do zdrowia – każdy proces leczenia wygląda inaczej, ale z odpowiednim wsparciem i zaangażowaniem można odbudować zdrową relację z jedzeniem, ciałem i samym sobą.

Sprawdź najczęściej zadawane pytania

Czy zaburzenia odżywiania mogą dotyczyć mężczyzn?

Tak, choć częściej diagnozuje się je u kobiet, mężczyźni również cierpią na zaburzenia żywienia.

To zależy od stopnia zaawansowania problemu – może trwać od kilku miesięcy do kilku lat.

Porozmawiaj ze swoim terapeutą

Bartek

Terapeuta Counsellor

Dołącz do naszego newslettera i bądź na bieżąco!

Potrzebujesz terapii lub konsultacji?

Jesteśmy dla Was:
pon.-pt. 8:00–20:00
sob.-niedz. 11:00–14:00

Jesteś w kryzysie, a sytuacja, w której się znajdujesz, zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu?

Scroll to Top